Nasze instrumenty polityki pieniężnej w kontekście przeglądu strategii

Instrumenty polityki pieniężnej służą do utrzymywania stabilnego poziomu cen

Naszym głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. Chodzi o to, żeby inflacja (czyli tempo, w jakim zmienia się w czasie ogólny poziom cen towarów i usług) pozostawała niska, stabilna i przewidywalna.

W tym celu staramy się wpływać na „temperaturę” gospodarki, żeby uzyskać optymalne warunki, czyli nie dopuścić ani do przegrzania, ani do nadmiernego schłodzenia. Działając głównie poprzez system finansowy, za pomocą instrumentów polityki pieniężnej wpływamy na warunki finansowania, czyli możliwości pozyskiwania środków przez ludzi, firmy i rządy w strefie euro.

Na przykład zmieniając wysokość swoich stóp procentowych, EBC może wpływać na to, ile za kredyt bankowy zapłaci firma, która chce rozwijać działalność, albo osoba zamierzająca kupić mieszkanie. W ten sposób nasza polityka pieniężna oddziałuje na poziom spożycia i inwestycji konsumentów i firm. To z kolei przekłada się na ceny. Zatem za pomocą stóp procentowych możemy wpływać na sytuację cenową i inflację.

Zróżnicowany zestaw narzędzi

Stopy procentowe to tylko jedno z narzędzi wykorzystywanych przez nas do prowadzenia polityki pieniężnej. Nasze instrumentarium obejmuje różne narzędzia, za pomocą których oddziałujemy na inflację. Możemy je stosować osobno lub w kombinacji. Nowe instrumenty wprowadziliśmy w odpowiedzi na wielkie zmiany, które zachodzą w ostatnich latach w gospodarce i utrudniają utrzymywanie stabilności cen.

W nowej rzeczywistości były potrzebne nowe instrumenty

Bank centralny nie ma kontroli nad procesami, które przekształcają sposób funkcjonowania gospodarki. Skutkiem zachodzących zmian był spadek tzw. naturalnej stopy procentowej – czyli stopy, przy której gospodarka funkcjonowałaby płynnie, a ceny pozostawały stabilne. Kiedy banki centralne podwyższają swoje stopy procentowe do poziomu powyżej naturalnej stopy procentowej, hamuje to wzrost gospodarczy i zwykle tłumi inflację. Natomiast kiedy stopy banku centralnego znajdują się poniżej stopy naturalnej, wzrost gospodarczy się ożywia, a inflacja zazwyczaj rośnie.

Ponieważ stóp procentowych nie da się obniżać w nieskończoność, przy spadku naturalnej stopy procentowej banki centralne mają mniejsze możliwości stymulowania gospodarki za pomocą samej regulacji ich wysokości. To jeden z powodów, dla których wprowadziliśmy – podobnie jak inne banki centralne na całym świecie – nowe instrumenty polityki pieniężnej. Pomagają nam one lepiej wykonywać nasze główne zadanie, czyli utrzymywać stabilny poziom cen.

Kombinacja instrumentów

Żeby nasza polityka pieniężna skutecznie przekładała się na sytuację konsumentów i firm, wprowadziliśmy cztery nowe instrumenty:

Każdy z tych instrumentów jest sam w sobie i na swój sposób skuteczny, a stosowane razem jeszcze wzmacniają nawzajem swoje oddziaływanie.

W przyszłości nadal będziemy korzystać z wszystkich tych instrumentów, kiedy zajdzie taka konieczność. W razie potrzeby możemy także stworzyć dodatkowe narzędzia, które pozwolą nam wywiązywać się z naszego głównego zadania – utrzymywania stabilność cen.

Spodziewane korzyści i niepożądane koszty

Mamy świadomość, że nasza polityka może wpływać na inne obszary gospodarki. Przypomina lekarstwo, które skutecznie leczy konkretną chorobę, ale miewa niepożądane skutki uboczne. Lekarze obserwują, czy takie skutki nie wystąpią, i na bieżąco oceniają, czy korzyści wciąż przeważają nad ryzykiem.

Ciągle obserwujemy, czy nie pojawią się niepożądane skutki uboczne

Także EBC uważa na potencjalne skutki uboczne instrumentów polityki pieniężnej i ocenia, czy korzyści ze stosowania tych instrumentów przeważają nad niepożądanymi kosztami. Jednym ze skutków ubocznych bardzo niskich stóp procentowych jest to, że środki na rachunkach oszczędnościowych nie przynoszą dużego zwrotu. Ale w społeczeństwie są nie tylko posiadacze oszczędności. Są też właściciele domów, pracownicy, przedsiębiorcy, podatnicy… dla nich wszystkich ekonomiczne skutki bardzo niskich stóp były w większości korzystne.

Warunkiem powrotu wyższych stóp procentowych jest ożywienie gospodarcze i zdrowy poziom inflacji. To jest celem naszej polityki pieniężnej. Analiza przeprowadzona na potrzeby przeglądu strategii potwierdziła, że korzyści, jakie nasze instrumenty przyniosły całej gospodarce, były wyższe od kosztów. W przyszłości będziemy nadal obserwować, czy nie pojawią się niepożądane skutki uboczne.