KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 16 grudnia 2021

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

W strefie euro trwa ożywienie gospodarcze i poprawia się sytuacja na rynku pracy, dzięki znacznemu wsparciu ze strony polityki. Dynamika wzrostu się osłabia, ale oczekujemy, że w ciągu przyszłego roku aktywność gospodarcza znów będzie mocno rosnąć. Kolejna fala pandemii i wariant omikron skłoniły niektóre państwa do przywrócenia bardziej rygorystycznych obostrzeń. Ceny energii znacznie wzrosły. W niektórych sektorach brakuje materiałów, sprzętu i siły roboczej. Wszystkie te czynniki hamują aktywność gospodarczą i wpływają na pogorszenie się perspektyw na najbliższy okres. Kryzys zdrowia publicznego nadal trwa, jednak wielu ludzi jest zaszczepionych i akcje szczepień przypominających przyspieszyły. Społeczeństwo ogólnie coraz lepiej radzi sobie z falami pandemii i wynikającymi z nich obostrzeniami. To sprawiło, że wpływ pandemii na gospodarkę zmalał. Inflacja gwałtownie wzrosła z powodu skoku cen energii, lecz także dlatego, że w niektórych sektorach popyt zwiększa się szybciej niż borykająca się z niedoborami podaż. Oczekuje się, że inflacja w krótkim okresie pozostanie wysoka, ale w ciągu przyszłego roku będzie się obniżać. Perspektywy inflacji zrewidowano w górę, ale nadal przewiduje się, że w horyzoncie czasowym projekcji spadnie ona poniżej docelowego poziomu 2%.

Uznaliśmy, że stan ożywienia gospodarczego i postępy w realizacji naszego średniookresowego celu inflacyjnego pozwalają na stopniowe zmniejszanie tempa skupu aktywów w najbliższych kwartałach. Żeby inflacja ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie, w dalszym ciągu potrzeba jednak łagodnej polityki pieniężnej. Ze względu na panującą obecnie niepewność, prowadząc politykę pieniężną, musimy zachować elastyczność i nadal mieć otwarte możliwości. W tej sytuacji Rada Prezesów podjęła następujące decyzje:

Po pierwsze, oczekujemy, że w pierwszym kwartale 2022 zakupy netto aktywów w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) będą prowadzone w niższym tempie niż w poprzednim kwartale. Zakończymy zakupy netto aktywów w ramach programu PEPP z końcem marca 2022.

Po drugie, Rada Prezesów postanowiła wydłużyć okres reinwestowania w odniesieniu do programu PEPP. Obecnie zamierza reinwestować spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP co najmniej do końca 2024. Tak czy inaczej, wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Po trzecie, pandemia pokazała, że elastyczność przy określaniu warunków i prowadzeniu skupu aktywów pomogła, w warunkach skrajnych, przeciwdziałać zakłóceniom w transmisji polityki pieniężnej i skuteczniej dążyć do osiągnięcia naszego celu. W granicach naszego mandatu, w warunkach skrajnych, elastyczność pozostanie elementem polityki pieniężnej w sytuacjach, gdy ryzyka dla transmisji polityki pieniężnej będą zagrażać zapewnieniu stabilności cen. W szczególności w razie ponownej fragmentacji rynku w związku z pandemią, reinwestycje w ramach programu PEPP będzie można w dowolnym momencie elastycznie dostosować, jeśli chodzi o czas, klasy aktywów i jurysdykcje. Może to obejmować skup obligacji wyemitowanych przez Republikę Grecką ponad ramy prolongowanych wykupów, żeby zapobiec przerwie w skupie w tej jurysdykcji, co mogłoby zakłócić transmisję polityki pieniężnej do gospodarki greckiej, w czasie gdy ta gospodarka nadal podnosi się po załamaniu spowodowanym pandemią. Zakupy netto w ramach programu PEPP będzie można wznowić, żeby przeciwdziałać negatywnemu wpływowi szoków związanych z pandemią.

Po czwarte, zgodnie ze stopniowym zmniejszaniem skali zakupów aktywów i żeby zapewnić, by nastawienie polityki pieniężnej pozostało spójne ze stabilizacją inflacji na docelowym poziomie w średnim okresie, postanowiliśmy, że w drugim kwartale miesięczna kwota zakupów netto w ramach programu APP będzie wynosić 40 mld euro, a w trzecim 30 mld euro. Począwszy od października 2022 zakupy netto aktywów w ramach programu APP będą prowadzone na kwotę 20 mld euro miesięcznie, tak długo, jak będzie to konieczne do wzmocnienia łagodzącego oddziaływania podstawowych stóp procentowych EBC. Przewidujemy, że zakupy netto zakończą się krótko przed tym, jak zaczniemy podnosić te stopy.

Potwierdziliśmy także poziom podstawowych stóp procentowych EBC i zapowiedź ich kształtowania się w przyszłości. Ma to kluczowe znaczenie dla utrzymania odpowiednio łagodnego nastawienia polityki pieniężnej, tak żeby inflacja ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie.

Będziemy nadal monitorować warunki finansowania banków i pilnować, żeby upływanie terminów zapadalności operacji TLTRO III nie zakłócało płynnej transmisji polityki pieniężnej. Jednocześnie Rada Prezesów będzie regularnie oceniać, jak ukierunkowane operacje pożyczkowe wpływają na nastawienie polityki pieniężnej. Zgodnie z zapowiedziami oczekujemy, że specjalne warunki mające zastosowanie do TLTRO III przestaną obowiązywać w czerwcu przyszłego roku. Ocenimy także odpowiednią kalibrację dwupoziomowego systemu oprocentowania rezerw, tak żeby polityka ujemnych stóp procentowych nie ograniczała zdolności banków do pełnienia funkcji pośrednika finansowego w sytuacji znacznego nadmiaru płynności.

Rada Prezesów jest gotowa odpowiednio dostosowywać w dowolną stronę wszystkie swoje narzędzia, żeby doprowadzić do ustabilizowania się inflacji na docelowym poziomie 2% w średnim okresie.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym przejdę do naszej oceny warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Oczekujemy, że ożywienie gospodarcze będzie postępować, pod wpływem silnego popytu wewnętrznego. Sytuacja na rynku pracy się poprawia. Coraz więcej ludzi ma zatrudnienie i coraz mniej jest objętych systemami ochrony miejsc pracy. To pozwala oczekiwać wzrostu dochodów i spożycia gospodarstw domowych. Spożycie będą także podtrzymywać oszczędności zgromadzone podczas pandemii. Obecne wsparcie ze strony polityki pieniężnej i fiskalnej, w połączeniu z dalszym ożywianiem się gospodarki światowej, powinno sprzyjać wzrostowi gospodarczemu.

W ostatnim kwartale bieżącego roku aktywność gospodarcza osłabła i ta niższa dynamika prawdopodobnie utrzyma się w pierwszych miesiącach przyszłego roku. Obecnie przewidujemy, że produkcja przekroczy poziom sprzed pandemii w pierwszym kwartale 2022.

W ramach walki z obecną falą pandemii niektóre kraje strefy euro przywróciły bardziej rygorystyczne obostrzenia. To może opóźnić proces ożywienia w sektorach turystyki, hotelarstwa i rozrywki. Pandemia odbija się na zaufaniu konsumentów i przedsiębiorstw, a rozprzestrzenianie się nowych mutacji wirusa powoduje dodatkową niepewność. Ponadto spożycie osłabiają rosnące koszty energii.

Niedobory sprzętu, materiałów i siły roboczej w niektórych sektorach hamują produkcję towarów przemysłowych, przez co występują opóźnienia w budownictwie i spowalnia ożywienie w niektórych segmentach sektora usług. Te zatory utrzymają się przez pewien czas, ale w ciągu 2022 powinny się zmniejszać.

Jeśli chodzi o dalsze perspektywy, przewidujemy, że w ciągu 2022 wzrost gospodarczy mocno odbije. Według nowych projekcji makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu roczna dynamika realnego PKB ma wynieść 5,1% w 2021, 4,2% w 2022, 2,9% w 2023 oraz 1,6% w 2024. W porównaniu z projekcjami eksperckimi z września perspektywy na 2022 zrewidowano w dół, a na 2023 – w górę.

Polityce pieniężnej nadal powinny towarzyszyć ukierunkowane środki fiskalne sprzyjające wzrostowi gospodarczemu. To wsparcie pomoże też gospodarce dostosować się do zachodzących zmian strukturalnych. Skuteczne wdrożenie programu Next Generation EU i pakietu „Gotowi na 55” przyczyni się do mocniejszego, bardziej ekologicznego i równomierniejszego ożywienia we wszystkich krajach strefy euro.

Inflacja

W listopadzie inflacja ponownie wzrosła i osiągnęła 4,9%. Przez większość 2022 roku będzie przekraczać nasz 2-procentowy cel. Zgodnie z przewidywaniami inflacja w krótkim okresie pozostanie wysoka, ale oczekujemy, że w ciągu przyszłego roku będzie się obniżać.

Skok inflacji wynika przede wszystkim z gwałtownego wzrostu cen paliw, gazu i energii elektrycznej. W listopadzie na ceny energii przypadła ponad połowa inflacji ogółem. Ponadto w niektórych sektorach popyt zwiększa się szybciej niż borykająca się z niedoborami podaż. Konsekwencje są szczególnie widoczne w przypadku cen dóbr trwałego użytku i tych usług dla ludności, które niedawno wznowiono. Do wyższej inflacji nadal przyczynia się efekt bazy związany z zakończeniem obniżki podatku VAT w Niemczech, ale ten wpływ utrzyma się tylko do końca roku.

Nie wiadomo, kiedy wszystkie te problemy zostaną rozwiązane. Oczekujemy jednak, że w ciągu 2022 ceny energii się ustabilizują, struktura spożycia się znormalizuje, a presja cenowa wynikająca z zatorów podażowych na świecie ustąpi.

Z biegiem czasu stopniowe dochodzenie gospodarki do pełnej mocy i dalsza poprawa sytuacji na rynku pracy powinny sprzyjać szybszemu wzrostowi płac. Od czasu naszego ostatniego, październikowego posiedzenia monetarnego długookresowe oczekiwania inflacyjne według wskaźników rynkowych i ankietowych pozostały zasadniczo stabilne. Ogólnie w ostatnich miesiącach przesunęły się jednak bliżej 2%. Te czynniki przyczynią się do wzrostu inflacji bazowej i doprowadzenia inflacji ogółem do docelowego poziomu w średnim okresie.

Według nowych projekcji eksperckich roczna inflacja ma wynieść 2,6% w 2021, 3,2% w 2022, 1,8% w 2023 oraz 1,8% w 2024, czyli znacznie powyżej projekcji z września. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności według projekcji wyniesie średnio 1,4% w 2021, 1,9% w 2022, 1,7% w 2023 oraz 1,8% w 2024, czyli także więcej niż w projekcjach wrześniowych.

Ocena ryzyka

W naszej ocenie pro- i antywzrostowe czynniki ryzyka dla perspektyw gospodarczych ogólnie się równoważą. Aktywność gospodarcza może przekroczyć nasze oczekiwania, jeśli konsumenci poczują się pewniej i będą oszczędzać mniej, niż przewidywano. Natomiast niedawne pogorszenie się sytuacji epidemicznej, w tym rozprzestrzenianie się nowych mutacji wirusa, może przez dłuższy czas hamować aktywność gospodarczą. Istotnymi czynnikami ryzyka dla ożywienia i perspektyw inflacji są przyszła ścieżka cen energii i tempo likwidowania zatorów podażowych. Jeśli presje cenowe przełożą się na wyższe od spodziewanych podwyżki płac lub jeśli gospodarka szybciej osiągnie pełną moc, inflacja może się okazać wyższa.

Warunki finansowe i monetarne

Od czasu październikowego posiedzenia Rady Prezesów rynkowe stopy procentowe pozostały ogólnie stabilne. Oprocentowanie kredytów bankowych dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych nadal jest na najniższych notowanych poziomach. W sumie warunki finansowania podmiotów gospodarczych pozostają korzystne. Akcję kredytową na rzecz przedsiębiorstw nadal po części podtrzymuje zapotrzebowanie na krótkoterminowe finansowanie wynikające z zatorów podażowych, które prowadzą do wzrostu kosztów tworzenia zapasów i kapitału obrotowego. Jednocześnie popyt na kredyty wśród firm nadal jest umiarkowany z powodu zysków zatrzymanych, znacznych zasobów środków pieniężnych i wysokiego poziomu zadłużenia. Akcja kredytowa dla gospodarstw domowych pozostaje mocna pod wpływem popytu na kredyty hipoteczne.

Banki ze strefy euro jeszcze wzmocniły swoje bilanse dzięki wyższym współczynnikom kapitałowymi i mniejszej skali kredytów zagrożonych. Rentowność banków jest obecnie na takim samym poziomie jak przed pandemią. W sumie warunki finansowania banków pozostają ogólnie korzystne.

Zgodnie z naszą nową strategią polityki pieniężnej Rada Prezesów dwa razy w roku dokonuje gruntownej oceny wzajemnego oddziaływania między tą polityką i stabilnością finansową. Łagodna polityka pieniężna podtrzymuje wzrost gospodarczy, co pozytywnie wpływa na bilanse firm i instytucji finansowych, a także zapobiega ryzyku fragmentacji rynku. Należy jednak dokładnie monitorować jej wpływ na rynki nieruchomości i rynki finansowe, ponieważ nasiliło się wiele średniookresowych zagrożeń. Jeśli chodzi o ochronę stabilności finansowej i zwalczanie średniookresowej podatności na zagrożenia, pierwszą linią obrony pozostaje polityka makroostrożnościowa.

Podsumowanie

Podsumowując: w strefie euro trwa ożywienie gospodarcze, chociaż jego tempo w najbliższym okresie będzie niższe. Inflacja gwałtownie wzrosła z powodu skoku cen energii oraz dlatego, że w niektórych sektorach popyt zwiększa się szybciej niż borykająca się z niedoborami podaż. Przez większą część 2022 inflacja będzie przekraczać nasz cel, ale w ciągu przyszłego roku prawdopodobnie się obniży. Jednocześnie ze względu na stan ożywienia gospodarczego i postępy w realizacji naszego średniookresowego celu inflacyjnego możemy zakończyć zakupy aktywów w ramach programu PEPP w marcu. Żeby doprowadzić do ustabilizowania się inflacji na docelowym poziomie 2% w średnim okresie, nadal konieczna jest łagodna polityka pieniężna, w tym skup aktywów i zapowiedź przyszłego poziomu stóp procentowych.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.