KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 16 marca 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Inflacja według projekcji za długo pozostanie zbyt wysoka. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 50 punktów bazowych, zgodnie ze swoim dążeniem do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Wobec podwyższonej niepewności wzmocnionego znaczenia nabiera oparte na danych podejście do naszych przyszłych decyzji w sprawie podstawowych stóp procentowych. Przy podejmowaniu tych decyzji będziemy uwzględniać ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamikę inflacji bazowej oraz siłę transmisji polityki pieniężnej.

Uważnie monitorujemy obecne napięcia na rynkach i jesteśmy gotowi podejmować działania konieczne do utrzymania stabilności cen i stabilności finansowej w strefie euro. Sektor bankowy strefy euro zachowuje odporność: jego sytuacja kapitałowa i płynnościowa jest mocna. W każdym razie w naszym zestawie instrumentów polityki są wszystkie narzędzia, żeby w razie konieczności zapewnić systemowi finansowemu strefy euro wsparcie płynnościowe i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Najnowsze projekcje makroekonomiczne ekspertów EBC sfinalizowano na początku marca, przed wystąpieniem niedawnych napięć na rynkach finansowych. W związku z tym te napięcia mogą się wiązać z dodatkową niepewnością co do zawartej w scenariuszu bazowym oceny inflacji i wzrostu gospodarczego. Jeszcze przed tymi niedawnymi wydarzeniami bazowa projekcja inflacji ogółem została zrewidowana w dół, głównie z powodu mniejszej, niż wcześniej oczekiwano, kontrybucji cen energii. Obecnie eksperci EBC przewidują, że inflacja wyniesie średnio 5,3% w 2023, 2,9% w 2024 i 2,1% w 2025. Jednocześnie bazowa presja cenowa pozostaje silna. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności, która w lutym dalej rosła, w 2023 według oczekiwań ekspertów EBC wyniesie średnio 4,6%, czyli więcej niż prognozowano w projekcjach grudniowych. Następnie ma się obniżyć do 2,5% w 2024 i 2,2% w 2025, w miarę jak presja wzrostowa związana z wcześniejszymi szokami podażowymi i ponownym otwarciem gospodarki będzie wygasać, a zacieśnianie polityki pieniężnej będzie coraz mocniej osłabiać popyt.

Bazową projekcję wzrostu gospodarczego na 2023 zrewidowano w górę, do średniego poziomu 1,0%, z powodu spadku cen energii oraz zwiększenia się odporności gospodarki w trudnym otoczeniu międzynarodowym. Eksperci EBC przewidują, że w kolejnych latach dynamika wzrostu będzie dalej rosła: w 2024 i 2025 osiągnie 1,6%, pod wpływem dobrej sytuacji na rynku pracy, poprawy zaufania i odbicia dochodów realnych. Jednocześnie dynamika wzrostu w 2024 i 2025 jest słabsza niż w projekcjach z grudnia, ze względu na zacieśnianie polityki pieniężnej.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Gospodarka strefy euro w czwartym kwartale 2022 była w stanie stagnacji, co oznacza, że uniknęła przewidywanego wcześniej kurczenia się. Mimo to prywatny popyt wewnętrzny gwałtownie spadł. Wysoka inflacja, utrzymująca się niepewność i zacieśnienie warunków finansowania odbiły się na spożyciu prywatnym i inwestycjach, które spadły, odpowiednio, o 0,9% i o 3,6%.

Według scenariusza bazowego gospodarka w nadchodzących kwartałach powinna się ożywić. Produkcja przemysłowa powinna wzrosnąć, w miarę jak warunki podaży będą się dalej poprawiać, poziom zaufania będzie dalej rosnąć, a przedsiębiorstwa nadrobią duże zaległości w realizacji zamówień. Wzrost płac i spadek cen energii częściowo zrównoważą utratę siły nabywczej obserwowaną w wielu gospodarstwach domowych wskutek wysokiej inflacji. To z kolei będzie korzystnie wpływać na wydatki konsumpcyjne.

Ponadto rynek pracy nadal jest silny, pomimo osłabienia się aktywności gospodarczej. Zatrudnienie w czwartym kwartale 2022 wzrosło o 0,3%, a stopa bezrobocia w styczniu 2023 pozostała na rekordowo niskim poziomie 6,6%.

Rządowe środki wsparcia mające chronić gospodarkę przed wpływem wysokich cen energii powinny być tymczasowe i ukierunkowane oraz uwzględniać zachęty do obniżania zużycia energii. Ważne jest, żeby w miarę obniżania się cen energii i zmniejszania się ryzyk związanych z dostawami energii zacząć wycofywać te środki bezzwłocznie i w uzgodniony sposób. Środki niespełniające tych założeń będą prawdopodobnie wzmacniać średniookresową presję inflacyjną, która będzie wymagać silniejszej reakcji ze strony polityki pieniężnej. Jednocześnie, zgodnie z unijnymi zasadami zarządzania gospodarczego oraz wytycznymi Komisji Europejskiej z 8 marca 2023, polityka fiskalna powinna być nakierowana na zwiększenie produktywności gospodarki oraz stopniowe obniżanie wysokiego długu publicznego. Do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie może się przyczynić polityka na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro, zwłaszcza w sektorze energetycznym. W tym celu rządy powinny szybko wdrożyć plany inwestycji i reform strukturalnych w ramach programu Next Generation EU. Należy też szybko przeprowadzić reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego.

Inflacja

Inflacja w lutym obniżyła się do 8,5%, ponieważ ponownie ostro spadły ceny energii. Natomiast inflacja cen żywności dalej się zwiększyła, do 15,0%, ponieważ wcześniejszy gwałtowny wzrost kosztów energii i innych nakładów w produkcji żywności nadal był przenoszony na ceny konsumpcyjne.

Ponadto bazowa presja cenowa pozostaje silna. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności w lutym wzrosła do 5,6%, a inne wskaźniki inflacji bazowej również nadal są wysokie. Inflacja cen nieenergetycznych towarów przemysłowych w lutym zwiększyła się do 6,8%, co było odzwierciedleniem przede wszystkim odłożonego w czasie oddziaływania wcześniejszych zatorów podażowych i wysokich cen energii. Na inflację cen usług, która w lutym wzrosła do 4,8%, ciągle oddziałują także stopniowe przenoszenie wcześniejszych podwyżek kosztów energii, odbicie stłumionego popytu po ponownym otwarciu gospodarki oraz rosnące płace.

Presja płacowa nasiliła się pod wpływem dobrej sytuacji na rynku pracy i dążenia pracowników, żeby częściowo zrekompensować spadek siły nabywczej spowodowany wysoką inflacją. Ponadto wiele przedsiębiorstw było w stanie podnieść marże zysku w sektorach, które mierzą się z niedoborami podaży i ożywieniem popytu. Jednocześnie większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie około 2%, jednak konieczna jest ich stała obserwacja, zwłaszcza w świetle niedawnej zmienności rynkowych oczekiwań inflacyjnych.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyk dla perspektyw wzrostu gospodarczego przeważają czynniki spadkowe. Jeśli podwyższone napięcia na rynkach finansowych się utrzymają, mogą zaostrzyć ogólne warunki udzielania kredytów mocniej, niż przewidywano, oraz odbić się na zaufaniu. Nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy i jej ludności nadal jest źródłem istotnego ryzyka spadkowego dla gospodarki i może ponownie spowodować wzrost kosztów energii i żywności. Wzrost gospodarczy w strefie euro może być też dodatkowo spowolniony, gdyby osłabienie gospodarki światowej było ostrzejsze, niż oczekiwano. Przedsiębiorstwa mogą jednak szybciej dostosowywać się do trudnego otoczenia międzynarodowego, a to wraz z ustępowaniem szoku energetycznego może przyczynić się do wyższej dynamiki wzrostu, niż się obecnie przewiduje.

Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji należy istniejąca presja cenowa, która wciąż może windować ceny detaliczne nawet ponad przewidywany poziom. Do wzrostu inflacji, również w średnim okresie, mogą prowadzić czynniki wewnętrzne, np. długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź wyższe od przewidywanych podwyżki płac i marż zysku. Ponadto nadspodziewanie mocne odbicie chińskiej gospodarki mogłoby dać nowy impuls do wzrostu cen surowców i ożywienia popytu zewnętrznego. Do czynników oddziałujących na spadek inflacji należy utrzymywanie się podwyższonych napięć na rynkach finansowych, które może przyspieszyć dezinflację. Dodatkowo spadek cen energii może się przełożyć na osłabienie presji związanej z inflacją bazową i płacami. Osłabienie popytu, m.in. pod wpływem mocniejszego spowolnienia akcji kredytowej banków oraz mocniejszej od przewidywanej w projekcjach transmisji polityki pieniężnej, również przyczyniłoby się do zmniejszenia presji cenowej w stosunku do obecnych przewidywań, zwłaszcza w średnim okresie.

Warunki finansowe i monetarne

Rynkowe stopy procentowe znacznie wzrosły w tygodniach następujących po naszym ostatnim posiedzeniu. Ten wzrost został jednak mocno odwrócony w ostatnich dniach w kontekście poważnych napięć na rynkach finansowych. Kredyty bankowe dla firm w strefie euro podrożały. Akcja kredytowa na rzecz przedsiębiorstw dalej zwolniła, z powodu słabszego popytu i zacieśnienia się podaży kredytów. Zwiększył się także koszt kredytów dla gospodarstw domowych, głównie z powodu wyższego oprocentowania kredytów hipotecznych. Wzrost kosztu kredytów, wynikający z niego spadek popytu oraz zaostrzenie standardów kredytowych doprowadziły do dalszego obniżenia się dynamiki kredytów dla gospodarstw domowych. Wobec osłabienia się akcji kredytowej tempo wzrostu podaży pieniądza ostro spadło, pod wpływem najbardziej płynnych składowych podaży pieniądza.

Podsumowanie

Podsumowując, inflacja według projekcji za długo pozostanie zbyt wysoka. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 50 punktów bazowych, zgodnie ze swoim dążeniem do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Wobec podwyższonej niepewności wzmocnionego znaczenia nabiera oparte na danych podejście do naszych przyszłych decyzji w sprawie podstawowych stóp procentowych. Przy podejmowaniu tych decyzji będziemy uwzględniać ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamikę inflacji bazowej oraz siłę transmisji polityki pieniężnej. Uważnie monitorujemy obecne napięcia na rynkach i jesteśmy gotowi podejmować działania konieczne do utrzymania stabilności cen i stabilności finansowej w strefie euro.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.